Bu bölümdeki ipucu niteliğindeki önemli bilgileri inceleyerek fiilimsi ile çekimli fiil arasındaki
fark nedir konusunda yeteri kadar bilgi sahibi olacaksınız.
Çekimli fiiller zaman ve dilek kipi
eklerini alır, fiilimsiler zaman ve dilek kiplerini hiçbir zaman almaz. Fiilimsi olan sözcük yargı bildirmez, çekimli fiil yargı bildirir. Çekimli fiillerde hareket, kip, şahıs anlamı var, fiilimsilerde sadece hareket vardır. Fiilimsilerde kip ve kişi eki alma gibi bir durum söz konusu değildir.
Sıfat fiil eklerinden olan “-mez, -ar, -dik, -ecek, -miş” ekleri bazen sıfat fiil olarak kullanılırken bazen de eklendiği fiili, çekimli fiil yapar. Bir fiilin çekimli fiil olduğunu anlamak için fiilde “ben, sen, o, biz, siz, onlar” şeklinde bir şahıs anlamı olmasına bakmalıyız. Şahıs anlamı varsa o fiil çekimli fiildir. Şahıs anlamı yoksa fiilimsidir.
Fiilimsi (Sıfat-Fiil) ve Çekimli Fiil Örnekleri
1. Araba evin arkasında olduğu için buradan görünmez. (-mez eki bu örnekte geniş zamanın olumsuzu olarak kullanıldığı için kip eki görevindedir. Dolayısıyla çekimli fiil yapmıştır.)
Görünmez kazalardan korunmak için her gün dua ediyormuş. (Bu örnekte de –mez eki kaza ismini nitelediği için sıfat fiil olarak kullanılmıştır.)
2. Her gün bizim evin aşağısında bir saat koşar. (Geniş zaman eki, çekimli fiil olarak kullanılmış.)
Koşar adımlarla okula yetişmeye çalışıyordu. (Adım ismini nitelemiş, sıfat fiil görevinde kullanılmış.)
3. Çarşıda gezerken onu, yüz metre uzaktan tanıdık. (görülen geçmiş zaman eki, çekimli fiil yapmış.)
Gurbette tanıdık yüzlere rastlamayı istiyor insan. (yüz isminin niteleyicisi, sıfat fiil yapmış.)
4. Bu sorular öğretmenle birlikte okulda çözülecek. (gelecek zaman eki, çekimli fiil yapmış.)
Bu hafta o kadar çok çözülecek soru var ki… (soru isminin niteleyicisi, sıfat fiil yapmış.)
5. Marketten aldığımız peynirin son kullanma tarihi geçmiş. (öğrenilen geçmiş zaman eki, çekimli fiil yapmış.)
Geçmiş günler bazen insanı gülümsetmeye yetiyor. (gün isminin niteleyicisi, sıfat fiil yapmış.)
Etiketler:
8. Sınıf