İyelik Eki ile Belirtme Hal Eki Arasındaki Fark

Bu bölümde ele aldığımız konu: İyelik eki ile belirtme hal eki arasındaki fark nedir? Kısaca açıklayınız.

İyelik eki(aitlik eki) olan “-ı, -i, -u, -ü” ile belirtme hal eki(ismin i hali) olan “-ı, -i, -u, -ü” ekleri bazı zamanlar birbiriyle karıştırılabilir. Bunları çok dikkatli bir şekilde ayırt etmeliyiz. Bu iki ek arasındaki farkı belirlemek için sözcüğün önüne “onun” ifadesini getirmeliyiz. Onun ifadesi getirildikten sonra okunduğunda anlamlı oluyorsa oradaki “-i” eki iyelik ekidir. Anlamsız oluyorsa oradaki “-i” eki belirtme hal ekidir. Bu yöntemle “-i” ekinin iyelik eki mi, hal eki mi olduğunu kolaylıkla kavrarız. Belirtme hal eki alan kelime ise "neyi?, kimi?" sorularına cevap verir.

1.Ceketi evde unutmuşlar.

2.Ceketi siyah renkliydi.

Şimdi bu örneklerde “ceketi” kelimesinin önüne onun ifadesini ekleyerek okuyalım. (Onun)Ceketi evde unutmuşlar. (Onun)Ceketi siyah renkliydi. Gördüğünüz gibi ikinci örnekteki ceketi kelimesinin önüne onun getirdiğimizde cümle anlamlı oldu. Dolayısıyla ikinci örnekte ceketi ismindeki “-i” eki iyelik ekidir. Birinci örnekteki ise belirtme hal ekidir.

Belirtme hal eki ve iyelik eki arasındaki farkı anlamanın bir başka yolu da “i,ı,ü,u” ekini alan sözcüğün yerine “onu” eklemektir. Onu kelimesi ekleniyorsa, oradaki ek belirtme hal ekidir. Onu ekleyince anlamsızlık oluşuyorsa oradaki ek de iyelik ekidir.

Mesela “Dolabı yeni almış.” ( Onu yeni almış, belirtme hal eki)

Dolabı mavi renkliydi. (Onu mavi renkliydi, anlamsızlaştı, o zaman iyelik eki)

İyelik Eki ve Belirtme Hal Eki Farkı ile İlgili Örnekler

Saati yere düşürdü. (belirtme hal eki)

Saati çok güzeldi. (iyelik eki)

Bu telefonu daha önce kullandım. (belirtme hal eki)

Telefonu çok iyi özelliklere sahipti. (iyelik eki)

Bilgisayarı önümüzdeki günlerde alacağım. (Bilgisayarı belirtiyor, i hali)

Bilgisayarı eski mi eskiydi. (Bilgisayar ona ait anlamı var, iyelik eki)

Sözü söylemeden dikkatle düşünmeliyiz. (ismin i hali)

Sözü hepimizi umutlandırdı. (onun sözü anlamı var, sahiplik eki, yani iyelik eki)

Yemeği görünce acıktığımı hissettim. (ismin belirtme hali)

Yemeği çok lezzetlidir onun. (iyelik, aitlik, sahiplik eki)